شرکت ماشینآلات بینالمللی کسب وکار یا به اختصار IBM ( international business machine corporation)که با نام آبی بزرگ ( big blue) نیز شناخته میشود، یک شرکت فناوری چند ملیتی میباشد که مرکز آن در آرمونک نیویورک قرار دارد. این شرکت در سال 1911 با نام computing tabulating recording company یا به اختصار CTR فعالیت خود را آغاز کرد که بعدها در سال 1924 نام این شرکت توسط توماس جی واتسون به IBM تغییر یافت.
IBM هماکنون بالغ بر 380 هزار کارمند دارد که از این نظر یکی از بزرگترین شرکتهای دنیاست. این کارمندان تاکنون توانستهاند 5 جایزهی نوبل، 6 جایزهی تورینگ، 10 مدال ملی تکنولوژی و 5 مدال ملی علمی کسب کنند. این شرکت تولیدکننده و فروشندهی نرمافزار، سختافزار و ارائهدهندهی خدماتی مانند زیرساخت میزبانی وب، فناوری نانو و رایانهی بزرگ است. این شرکت در زمینهی تکنولوژی و فناوری نقش بسزایی دارد. از جملهی ابداعات و اختراعات این شرکت میتوان به دستگاه خود پرداز(ATM)، فلاپی دیسک، درایو سیدی، کارتهای حاوی نوار مغناطیسی، زبان برنامهنویسی SQL و …اشاره کرد. IBM هم اکنون در 174 کشور مشغول به فعالیت است.
یکی از مهمترین اختراعات این شرکت یک نوع هوش مصنوعی به نام “واتسون” میباشد. ابتدا بهتر است تعریفی از هوش مصنوعی ارائه کنیم: هوش مصنوعی در واقع هوشی است که یک ماشین در شرایط مختلف از خود نشان میدهد؛ به عبارت دیگر هوش مصنوعی به سیستمهایی گفته میشود که میتوانند واکنشهای مشابه رفتارهای انسانی از جمله درک شرایط پیچیده، شبیهسازی فرآیندهای تفکری و شیوههای استدلالی انسانی، یادگیری و توانایی کسب دانش و استدلال برای حل مسائل را داشته باشند. امروزه اهمیت هوش مصنوعی در علم پزشکی به دلیل گسترش دانش و پیچیده شدن فرآیند تصمیمگیری به طور چشمگیری افزایش یافته است.
و اما واتسون؛ واتسون یک سیستم پاسخدهی به سؤالات میباشد که قادر است به زبان یک انسان عادی به انواع سوالات پاسخ دهد، به طوری که برای مخاطب قابل فهم باشد. این هوش مصنوعی به افتخار توماس جی واتسون، اولین مدیر عامل شرکت IBM، واتسون نامگذاری شد. در حوزهی مراقبت از سلامت، تواناییهای گوناگون واتسون، از جمله پردازش نظریه و یادگیری بر پایهی مدارک میتواند زمینهی استفاده از این سیستم در تصمیمگیریهای کلینیکال و افزایش استفاده از این سیستم توسط متخصصان این حوزه را فراهم کند. در فوریه سال 2013 شرکت IBM اعلام کرد که اولین اپلیکیشن تبلیغاتی سیستم واتسون در زمینهی مدیریت تصمیمگیری در درمان سرطان ریه، درمرکز سرطان Sloan Kettering نیویورک استفاده خواهد شد. 90 درصد پرستارانی که از این اپلیکیشن استفاده کردند هماکنون نیز از دستورالعملهای آن پیروی میکنند. منبع دادههای واتسون شامل انواع دایرهالمعارفها، دیکشنریها، مجلات و مقالات میباشد. جهت پاسخدهی به سؤالات، واتسون انواع سؤالات ممکن را در قالب کلیدواژهها و بخشهایی از جمله در خود ذخیره دارد. در واقع ایدهی اصلی واتسون پردازش الگوریتم جدید نیست، بلکه توانایی پردازش الگوریتمهای اثباتشدهی موجود در کمترین زمان ممکن میباشد؛ گفته میشود واتسون توانایی پردازش 500 گیگابایت در ثانیه را دارد. (معادل میلیونها کتاب در ثانیه!!!!)
به گفتهی شرکت IBM، هدف نهایی داشتن کامپیوترهایی است که توانایی تعامل را در قالب زبان عادی انسانها داشته باشد، سؤالات مردم را درک کند و بهصورت قابلفهم به آنها پاسخ دهد. رابرت سی وبر، مشاور عمومی این شرکت، اذعان دارد در آینده از این تکنولوژی ممکن است در تحقیقات علمی استفاده شود؛ با این شرایط درهای جدیدی از علم و دانش به روی ما باز خواهد شد! این شرکت قصد دارد در آینده از واتسون در زمینههای اطلاعاتی گوناگونی، همچون ارتباطات از راه دور و سرویسهای اقتصادی و دولتی استفاده کند.
توضیح شکل: سرآشپز واتسون در خدمت شماست! اگر از خوردن غذاهای معمولی و روزمره خسته شدهاید، سرآشپز واتسون را به شما معرفی میکنیم! سرآشپز واتسون یکی از مأموریتهای شرکت “آی بی ام” در جهت توسعهی اپلیکیشنهای پردازشگر هوشمند میباشد که میتواند با ارائهی ایدههای خلاقانه و نوآوریهای شگفتانگیز خود، کمک شایانی به انسان کند. سرآشپز واتسون خیلی بیشتر از یک کتاب آشپزی ساده است! در واقع این نرم افزار با آشپز همکاری میکند تا طعم حاصل از ترکیبهای مختلف مواد غذایی را پیشبینی و قضاوت کند. دادههای سرآشپز واتسون حاوی ترکیب شیمیایی صدها نوع مواد غذایی مختلف و همچنین دهها هزار دستورالعمل غذایی مختلف است. فناوریهایی شبیه این قادرند این حجم عظیم از اطلاعات را پردازش کرده و در اختیار مصرفکننده قرار دهند. مثلاً به مصرفکننده پیشنهاد میدهد که مادهی غذایی الف با مادهی غذایی ب سازگار نیست؛ یا مثلاً مادهی غذایی پ در کنار مادهی غذایی ت طعم خاصی به غذا میدهد. استیون آبرامز، مدیر مجموعهی زندگی واتسون، میگوید: ما تلاش میکنیم نشان دهیم که تکنولوژی هوشمندانه چه نقش عظیمی میتواند در زندگی انسانها داشته باشد. انسان و تکنولوژی در کنار هم میتوانند شگفتیهای علم و دانش را کشف کنند.
قدمی کوچک برای ماشین، یک قدم بزرگ برای نوع ماشین!
رقابت هوش مصنوعی با انسان همیشه هیجانانگیز بوده است. در سال 1997 سیستم هوش مصنوعی دیپ بلو توانست قهرمان شطرنج جهان را به زانو در بیاورد! در سال 2011 رقابت هوش مصنوعی با انسان در مسابقهی جئوپاردی (نوعی مسابقه که اطلاعات عمومی افراد را به چالش می کشد) خبرساز شد که باز هم IBM برنده بود. سال گذشته نیز هوش مصنوعی توانست بهترین بازیکنان بازیهای ویدئویی را تحقیر کند!
تابستان امسال شاهد اتفاقی هیجانانگیز و البته مهم برای هوش مصنوعی بودیم. پروژهی ربات IBM این بار انسان را به مناظره دعوت کرد! جدیدترین سیستم هوش مصنوعی شرکت IBM در یک مناظره برابر انسان توانست پیروز شود. این سیستم صدها مقاله را در مورد موضوع مورد بحث بررسی میکند و در نهایت بیانیهی خود را میخواند. اهمیت این اتفاق در این است که هوش مصنوعی باید موضوع و هدف مناظره را با استفاده از کلیدواژه بفهمد و متناسب با آن پیش برود. این توانایی با استفاده از الگوریتمهای یادگیری که بر اساس مدارهای عصبی انسان ساخته شده است، محقق میشود. ساختار مناظره شامل دو بخش بود: بخش اول شامل یک مناظرهی 4 دقیقهای متقابل است و سپس در بخش دوم بیانیهای از هر دو طرف قرائت میشود. نکتهی جالب ماجرا این بود که سیستم هوش مصنوعی IBM توانست 20 درصد شرکتکنندگان را متقاعد کند تا نظر خود را عوض کنند!
منبع: مجله مغز و شناخت، شماره 6، تابستان 1397