ارتباط سطوح بالای کلسترول بد (LDL) با آلزایمر زودرس
تاریخ انتشار: 28 مه 2019
خلاصه: محققان ارتباطی معنادار بین سطح کلسترول LDL بالا و بیماری آلزایمر زودرس پیدا کردهاند. این نتایج ممکن است به پزشکان در درک نحوه پیشرفت بیماری آلزایمر و علل احتمالی آن، از جمله تغییرات ژنتیکی کمک کند.
به گفته دکتر توماس وینگو، نویسنده اصلی این مطالعه، نتایج نشان میدهد که سطوح کلسترول LDL ممکن است نقش سببی در توسعه بیماری آلزایمر داشته باشد.
نتایج این مطالعه در 28 مه سال 2019 در نشریه JAMA Neurology منتشر شده است.
وینگو میگوید: «سوال مهم این است که آیا بین میزان کلسترول موجود در خون و خطر ابتلا به بیماری آلزایمر یک ارتباط سببی وجود دارد یا خیر. دادههای موجود در این مورد مبهم هستند. تفسیر دادههای فعلی ما این است که کلسترول LDL نقش سببی ایفا میکند. در صورتی که چنین باشد، ما ممکن است نیاز به تغییر اهداف کلسترول LDL برای کمک به کاهش خطر آلزایمر داشته باشیم. کار ما در حال حاضر بر آزمایش این سوال متمرکز است که آیا یک ارتباط علیتی مابین این دو وجود دارد یا خیر».
وینگو متخصص مغز و اعصاب و پژوهشگر دانشگاه Atlanta VA و Emory University است.
کلسترول بالا با افزایش خطر ابتلا به آلزایمر در مراحل بعدی زندگی مرتبط است. این خطر ممکن است به علت عوامل ژنتیکی مرتبط با کلسترول باشد. تحقیقات گذشته نشان داده است که یک عامل خطر عمده برای بیماری آلزایمر یک جهش خاص در ژنی به نام APOE است. این بزرگترین عامل خطر شناختهشده ژنتیکی برای بیماری آلزایمر است. این نوع APOE، که APOE E4 نامیده میشود، باعث افزایش سطح کلسترول در جریان خون، به ویژه لیپوپروتئین (lipoprotein) با چگالی کم، یعنی LDL، میشود. این نوع کلسترول گاهی «کلسترول بد» نیز نامیده میشود، چراکه سطح بالای آن میتواند منجر به انباشت کلسترول در شریانها شود.
در حالی که به نظر میرسد آلزایمر دیررس (late-onset Alzheimer’s) – شکل شایع بیماری – به کلسترول مرتبط است، تحقیقات کمی روی ارتباط احتمالی بین سطوح کلسترول و خطر ابتلا به آلزایمر زودرس (early-onset Alzheimer’s) انجام شده است.
آلزایمر زودرس شکل نسبتا نادر این بیماری است. این بیماری، اگر قبل از 65 سالگی ظاهر شود، به عنوان «زودرس» در نظر گرفته میشود. حدود 10 درصد موارد آلزایمر از نوع زودرس این بیماری هستند. تحقیقات گذشته نشان داده است که این شرایط عمدتا مبتنی بر ژنتیک است، به این معنی که احتمال دارد از پدر و مادری که آن را داشتهاند، به ارث برده شود.
سه نوع ژن خاص (APP، PSEN1 و PSEN2) با بیماری آلزایمر زودرس مرتبط دانسته شدهاند. همچنین APOE E4 نیز یک عامل خطر در این نوع بیماری است. این نوع ژنها حدود 10٪ موارد ابتلا به بیماری آلزایمر زودرس را توضیح میدهند، به این معنی که 90٪ موارد هنوز نامعلوم است.
محققان برای آزمایش اینکه آیا ابتلا به بیماری آلزایمر با کلسترول مرتبط است یا خیر، و شناسایی واریانسهای ژنتیکی که ممکن است زیربنای این ارتباط باشد، توالی نواحی ژنومی خاصی از 2125 نفر را مورد بررسی قرار دادند، که 654 نفر از آنان مبتلایان به آلزایمر زودرس و 1471 نفر از آنها عضو گروه کنترل بودند. آنها همچنین نمونه خون 267 نفر را برای اندازهگیری مقدار کلسترول LDL آزمایش کردند.
آنها دریافتند APOE E4 حدود 10 درصد از موارد آلزایمر زودرس را توضیح میدهد، که مشابه برآوردها در بیماری آلزایمر دیررس است. در این راستا، محققان آزمایشاتی بر APP، PSEN1 و PSEN2 انجام دادند. حدود 3٪ موارد آلزایمر زودرس، حداقل یکی از این سه عامل شناخته شده دخیل در خطر ابتلا به آلزایمر زودرس را داشتند.
پس از آزمایش نمونههای خون، محققان دریافتند که شرکتکنندگان با سطوح بالای LDL (در مقایسه با بیماران با سطوح پایینتر کلسترول) شانس بیشتری برای ابتلا به بیماری آلزایمر زودرس دارند. این موضوع حتی پس از آنکه پژوهشگران موارد با جهش APOE را کنترل کردند نیز درست بود؛ به این معنا که کلسترول میتواند یک عامل خطر مستقل برای بیماری باشد، صرف نظر از اینکه ژن مشکلساز APOE حضور داشته باشد یا نه.
محققان ارتباطی بین سطح کلسترول HDL (لیپوپروتئین با چگالی بالا) و آلزایمر زودرس پیدا نکردهاند، به جز ارتباط اندکی که بین این بیماری و سطح تریگلیسیرید (triglyceride) وجود دارد.
همچنین محققان عامل خطر ژنتیکی جدیدی برای بیماری آلزایمر زودرس کشف کردهاند. موارد آلزایمر زودرس در شرکتکنندگان با یک نوع نادر از ژن APOB بیشتر بود. این ژن پروتئینی را رمزگذاری میکند که در متابولیسم لیپیدها و یا چربیها، از جمله کلسترول دخیل است. به گفته محققان، یافتهها نشان میدهند که ارتباط مستقیمی بین جهش APOB نادر و خطر بیماری آلزایمر وجود دارد. با این حال، ارتباط بین سطح LDL-C و آلزایمر زودرس به طور کامل توسط APOE یا APOB توضیح داده نمیشوند، و این نشان میدهد که ژنها و مکانیسمهای دیگری نیز خطر بیماری را افزایش میدهند.
در حالیکه مطالعات به طور فزایندهای عوامل خطر احتمالی بیماری آلزایمر زودرس را فاش میکنند، محققان میگویند تحقیقات بیشتری لازم است تا به طور کامل ارتباط بین این بیماری و کلسترول توضیح داده شود. آنها میگویند نادر بودن نسبی آلزایمر زودرس چالشی در یافتن نمونههای کافی برای انجام مطالعات ژنتیک بزرگ در این شرایط است.
منبع: Veterans Affairs Research Communications
به منظور کسب اطلاعات بیشر، اینجا را کلیک کنید.