وقتی کسی یکی از این کارها را انجام میدهد چه اتفاقی برای شما میافتد: به هم زدن لب ها هنگام غذا خوردن، هورت کشیدن نوشیدنی، نفس کشیدن، خمیازه، سرفه یا فین فین کردن، تایپ کردن با صدای کیبرد روشن، تق تق کردن با انگشت، زیر لب آواز خواندن؟ اگر شما پاسخ احساسی قوی دارید و تلاش میکنید از صدا فرار کرده یا آنرا متوقف کنید، احتمالاً دچار صدابیزاری هستید.
صدابیزاری یک عارضه نوروفیزیولوژیک است که در آن افراد به صداهای خاص واکنشی منفی دارند. افراد با این وضعیت متوجه هستند که بیش از حد به این صدای خاص واکنش نشان میدهند ولی قادر به کنترل آن نیستند.
صدایی که افراد با این اختلال را تحریک میکند از فردی به فرد دیگر متفاوت است. با این حال بعضی از آنها از دیگران متداول ترند و بیشتر با دهان یا خوردن، نفس کشیدن یا صداهای بینی و صدای انگشتان و دست مرتبطند. شواهد نشان میدهد این بیزاری ریشه در دوران کودکی دارد و در طول زمان احتمالاً بدتر میشود.
افراد دچار صدابیزاری اگر این صداها را از افراد خانواده خود بشنوند بیشتر برایشان آزار دهنده است تا زمانی که افراد غریبه این صداها را تولید کنند. از این رو ممکن است غذا خوردن خانوادهی این افراد دچار مشکل شود.
پاسخ صدابیزاری احساسی است، که عصبانیت متداولترین نوع آن است و میتواند گسترهای از آزار خفیف تا عصبانیت شدید را در بر بگیرد. افراد ممکن است حالات احساسی قوی دیگری مثل اضطراب و انزجار را نیز تجربه کنند. پاسخهای فیزیولوژیک شامل افزایش فشار خون، تعریق و انقباض عضلانیست.
ممکن است تصور کنید هر فردی تا درجاتی به بعضی صداها واکنش منفی نشان میدهد، مثل صدای بلند ناگهانی یا جیغ گوشخراش. با این حال در صدابیزاری، افراد میتوانند به صداهایی که به طور عمومی به عنوان صداهای غیرآزاردهنده شناخته میشوند، مثل صدای نجوا یا نفس کشیدن واکنش نشان دهند. صداهای آرام به همان اندازهی صداهای بلند میتواند برای فرد واکنش ایجاد کنند.
محققان بررسی کردهاند که آیا صدابیزاری میتواند با سایر بیماریهای روانپزشکی یا فیزیکی مرتبط یا ناشی از آنها باشد، مانند صدای زنگ گوش(tinnitus)، اختلال وسواسی جبری و اختلال استرس پس از سانحه. نتایج نشان میدهد اگرچه ارتباط هایی با این اختلالات وجود دارد، هیچکدام نمیتوانند نشانههای صدابیزاری را توجیه کنند، اثبات میکند که صدابیزاری یک اختلال مجزا و مستقل است.
ستیز یا گریز؟
به راحتی نادیده گرفتن صدای آزاردهنده برای افراد صدابیزار ساده نیست. به نظر میرسد که توانایی توجه انتخابی (selective attention) در افراد دچار این عارضه مختل شده، خصوصاً وقتی که در معرض صدای آزاردهنده قرار میگیرند. پس زمانی که افراد گرفتار آن صدای خاص شدند و توجه آنها به آن جلب شد، تنها گزینه ستیز یا گریز است.
مطالعهای نشان داده که افراد در 29% موارد مواجهه با صدا، دچار پرخاشگری زبانی میشوند، به علاوه 17% عصبانیت خود را به سمت اشیا هدایت میکنند. درصد کمتر اما قابل توجهی (14%) اظهار کردهاند که نسبت به افراد ایجاد کننده صدا پرخاشگری فیزیکی میکنند.
افراد صدابیزار همچنین گزارش کردهاند که این اختلال به حدی روی زندگی آنها تأثیر منفی گذاشته که باعث شده از ارتباطات اجتماعی خود کم کنند، رابطههای خود را پایان دهند و حتی به فکر خودکشی بیفتند.
متأسفانه، یافتههای ما در مورد این اختلال و درمان آن بسیار ابتدایی است، گرچه بعضی شواهد نشان میدهند درمان رفتاری-شناختی ممکن است سودمند باشد. با این حال برای شناختن این اختلال که در سال 2001 به رسمیت شناخته شده، راه درازی در پیش است.
برای کسب اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.